Hoe kan ik een grafmonument mooi houden?

Hoe kan ik een natuurstenen grafmonument mooi houden? Dat is een vraag die wij natuurlijk vaak gesteld krijgen. Natuursteen is een duurzaam materiaal dat de tand des tijds goed doorstaat. Vuil en een zekere verwering zijn echter niet helemaal te voorkomen. Van een ingekleurde inscriptie kan bijvoorbeeld na verloop van tijd de verf uit de letters gaan slijten. Hoe u dit kunt onderhouden leest u hier. Ook kunt u wat doen om vlekken of krassen te voorkomen: in dit artikel geven we u een aantal do’s and don’ts om uw grafmonument mooi te houden.

Tips om het grafmonument mooi te houden

Vooropgesteld is het goed om te weten dat uw grafmonument is gemaakt van echte natuursteen. Dit is een natuurproduct en ieder natuurproduct heeft zo zijn eigen pluspunten, maar ook beperkingen. De een is meer of minder kwetsbaar dan de ander, maar geen van allen is bestand tegen alles. Probeer te accepteren dat er vroeg of laat een keer een krasje en/of een vlekje in zal komen. Dit mag en zal verder geen negatieve gevolgen hebben voor de levensduur van de steen.

Wat u vooral NIET moet doen:
  • Geen bloemstukjes, bossen bloemen, of andere dingen op het graf leggen. Dit kan namelijk zorgen voor vochtvlekken, verkleuringen en kalkkringen.
  • Geen losse kaarsjes op het grafmonument plaatsen. Deze kunnen omvallen, omwaaien etc. waardoor er vetvlekken in het materiaal kunnen komen.
  • Schoonmaken met water tijdens warme, of hete dagen. Dit geeft een temperatuurschok wat zou kunnen leiden tot scheurvorming en bovendien zorgt kalk uit leidingwater voor kalkkringen. 
  • Over de steen lopen: de steen is op zich sterk genoeg, maar er ligt snel wat zand op een graf en dit kan zorgen voor krassen wanneer u erover heen loopt.
  • Geen metaal op de steen zetten dat kan roesten; roestplekken zijn hardnekkig en kunnen blijvende sporen achterlaten (denk ook aan ijzerdraad in bloemstukjes).
  • Geen schuurspons, staalwol of andere krassende middelen gebruiken, tenzij u hier advies over heeft gekregen!
  • Geen voorwerpen verplaatsen op de steen door middel van schuiven, dit kan krassen tot gevolg hebben.
Wat kunt u WEL doen:
  • Het grafmonument ontdoen van zand met een zacht stoffertje.
  • Schoonmaken met schoon water en na het schoonmaken de steen napoetsen met bijv. een oude handdoek in verband met kalkaanslag (u kunt ook gedestilleerd water gebruiken; daar zit geen kalk in)
  • Bij hardnekkig vuil (groen/algen) kunt u de steen nat maken en vervolgens royaal Cif aanbrengen en met een zachte borstel (van bijv. stoffer en blik) stevig insoppen, 5 minuten laten inwerken en dan afspoelen met ruim schoon water en eventueel droogwrijven met een (oude) handdoek.
  • Bij witte marmersoorten kan chloor ervoor zorgen dat de steen weer mooier wordt. De steen goed natmaken en dan royaal chloor aanbrengen met een zachte borstel en geruime tijd laten inwerken, minimaal een paar uur. Daarna nat maken en naborstelen en met ruim schoon water naspoelen, desgewenst nog een keer behandelen. Pas op voor uw kleding, planten en omgeving. NB: niet op alle begraafplaatsen is gebruik van chloor toegestaan, laat u vooraf informeren.

Bijna altijd is een vochtige doek voldoende om de steen schoon te maken en zijn er geen schoonmaakmiddelen nodig. Bij twijfel kunt u het beste eerst advies inwinnen voordat u goedbedoeld mogelijk onherstelbare schade veroorzaakt.

Circle Stone: begraven de meest duurzame keuze?

In het magazine ‘De Begraafplaats’ van de Landelijke Organisatie van Begraafplaatsen (LOB) verschijnen regelmatig artikelen over de duurzaamheid van uitvaarten en begraafplaatsen. In juni van dit jaar besteedde het blad opnieuw aandacht aan het initiatief Circle Stone. Van Leeuwe Natuursteen in Nijmegen staat mede aan de wieg van dit initiatief en blijft zich enthousiast inzetten voor het hergebruik van natuursteen. Een interview met Jeroen van Leeuwe kon daarom niet ontbreken.

Duurzame uitvaart

Er is steeds meer aandacht voor duurzame uitvaarttechnieken. Begraven wordt daarbij vaak genoemd als de minst duurzame manier. Uit onderzoek blijkt de keuze voor het type grafmonument de belangrijkste reden hiervan: een nieuw grafmonument van graniet staat bovenaan qua milieubelasting. Die milieubelasting zit hem vooral in de winning van graniet en het transport van de blokken Een duurzame keuze zou zijn om geen monument te plaatsen, maar dat is voor veel nabestaanden geen optie. Op een reguliere begraafplaats is het ook meestal niet voor de hand liggend om op een graf geen monument te plaatsen.

De keuze voor een Circle Stone grafmonument biedt hierbij uitkomst: oude grafstenen van graniet hergebruiken als materiaal voor een geheel nieuwe grafsteen.

Een nieuwe kijk

Mensen schrikken vaak nog terug bij het idee om oude grafstenen te hergebruiken voor de productie van een nieuw monument. Jeroen van Leeuwe zou graag zien dat de manier van denken over het hergebruik van grafstenen verandert.

In plaats van stenen als een tweedehandsje aan te bieden die bijna een-op-een worden doorverkocht, laat je zien dat je met het materiaal een geheel nieuwe, eigentijdse en persoonlijke grafsteen kan maken. Bestaande grafmonumenten kunnen we verzagen, joppen (ruw behakken), schuren… Kortom: we maken van de oude grafstenen geheel nieuwe monumenten qua vorm en afwerking .

Niet goedkoper

In tegenstelling tot wat de meeste mensen denken, is een Circle Stone grafmonument niet goedkoper dan een nieuw grafmonument. In gerecyclede grafmonumenten zitten namelijk meer uren arbeid. Dat begint bij het ophalen van oude grafmonumenten. Deze worden opgeslagen op het terrein van Van Leeuwe Natuursteen. Daarna zitten er veel uren in het vertalen van de wens van de klant naar een nieuwe grafmonument. Dus luisteren, meedenken, ontwerpen en vanuit daar de stap naar het daadwerkelijk produceren.

De hoofdmotivatie van Van Leeuwe Natuursteen om gerecyclede grafstenen aan te bieden, is om het milieu te sparen. De gerecyclede natuursteen hoeft namelijk niet gedolven te worden en het scheelt tienduizenden kilometers aan transport. Dat het bedrijf hiermee de productie van grafmonumenten weer meer in eigen hand neemt, is een bijkomend voordeel.

Mogelijkheden

Wilt u weten welke mogelijkheden er zijn om een nieuw grafmonument te laten maken van gerecyclede natuursteen? Kom dan eens kijken in de showroom en showtuin van Van Leeuwe Natuursteen. Jeroen en Fabiënne van Leeuwe leggen u graag uit wat de mogelijkheden zijn en hoe het proces in zijn werk gaat.

Kan ik de letters in de grafsteen zelf inkleuren?

Ja, het is mogelijk om letters in de grafsteen zelf in te kleuren. Een voorwaarde is dat de steensoort een gepolijste graniet is. We leggen in het kort uit hoe dit in zijn werk gaat.

Letters in een grafsteen kleuren we vaak in met een goud- of zilververf, zodat ze beter leesbaar zijn. Na verloop van tijd zal de verf uit de letters slijten. Door het soort materiaal, de ligging van de steen en blootstelling aan de weersinvloeden gaat dat bij de ene steen sneller dan bij de andere. De letters zijn gegraveerd of gezandstraald en zitten nog verdiept in de steen. Maar door het uitslijten van de verf worden ze minder goed leesbaar, omdat het contrast tussen de letter en de steen eromheen afneemt.

Als u letters in een grafsteen van hardsteen, kalksteen of marmer opnieuw wilt inkleuren, kunt u dat beter aan een steenhouwerij overlaten. Vanwege de porositeit van deze materialen moet de steen na het inkleuren namelijk opnieuw worden opgeschuurd.

Als de letterplaat is gemaakt van een gepolijste graniet kunt u zelf met een paar hulpmiddelen en de juiste weersomstandigheden de letters op de grafsteen inkleuren. Dit heeft u nodig:

  • Droog en vorstvrij weer
  • Een afwasborstel
  • Een schuurmiddel (zoals cif)
  • Water
  • Een potje verf
  • Een penseel
  • Zeeschuim (ossa sepia)

Zo gaat u te werk

  • Borstel het opschrift schoon met water en cif.
  • Spoel het daarna goed uit met alleen water.
  • Laat dit goed opdrogen! Het is belangrijk dat de steen helemaal opdroogt, anders kan de verf eerder loslaten. De beste periode om dit klusje uit te voeren, is als het een paar dagen achter elkaar droog weer is.
  • Kleur met de penseel en de verf het opschrift in. Doe ook dit tijdens droog weer, maar niet tijdens hete dagen: de verf wordt dan snel stroperig en niet goed uit te strijken. Het is niet erg als u een beetje buiten de lijntjes kleurt; daarvoor is de laatste stap.
  • Laat ook dit goed opdrogen.
  • Schuur met de zachte kant van de sepia voorzichtig over de letters om de overtollige verf langs de letters te verwijderen.

Mijn natuursteen vaas is gebroken…

Met enige regelmaat krijgen wij de vraag hoe het kan dat een natuursteen vaas is gebroken.

Meestal volgt deze vraag na een winterse periode. De kans is dan groot dat de natuursteen vaas is gebroken door de vorst. Als er water blijft staan in de vaas en het gaat vriezen, dan vormt er zich ijs in de vaas. Door het uitzetten van het ijs ontstaat er spanning op de natuursteen en daardoor kan de vaas breken.

Soms nemen mensen de kunststof inzetvaas in de winter mee naar huis, omdat ze dan toch geen bloemen in de vaas zetten.

Ons advies: laat altijd de kunststof inzetvaas in de natuursteen vaas staan.

Door de kunststof vaas in de vaas te laten, komt er geen water in de natuursteen vaas. De inzetvaas zorg namelijk voor een afdichting van de natuursteen vaas.

Ook een kunststof vaas kan kapot gaan door bijvoorbeeld vorst of verwering, maar deze is veel goedkoper te vervangen dan een natuursteen vaas! De standaard kunststof inzetvazen die wij op voorraad hebben, zijn 15 cm hoog, hebben een doorsnede van 9 cm en kosten € 12,50. Inzetvazen met andere afmetingen kunnen we bestellen en deze zijn mogelijk iets duurder.

Renovatie oorlogsgraven

De komende jaren zullen we bij Van Leeuwe Natuursteen honderden gedenkstenen renoveren van oorlogsgraven op het Nationaal Ereveld Loenen. Verspreid over een bosgebied liggen daar de graven van Nederlandse oorlogsslachtoffers. De gedenkstenen op deze graven zijn in de loop van de jaren vuil geworden, waardoor de namen slecht leesbaar zijn.

Uit duurzaamheidsoverwegingen kiest de Oorlogsgravenstichting ervoor om de grafstenen niet te vervangen, maar te renoveren. Omdat wij ons al jaren inspannen om hergebruik van natuursteen te stimuleren, zijn we blij dat wij deze opdracht mogen uitvoeren.

Vaurion

De gedenkstenen die op de graven liggen, zijn ca. 50 x 40 x 10 cm groot en gemaakt van het materiaal Vaurion. Dit is een bruinachtig geel tot okergeel gekleurde kalksteen, afkomstig uit het departement Yonne in Frankrijk. Deze kalksteen is een afzettingsgesteente, ontstaan in de Juraperiode (ca. 150 miljoen jaar geleden!).

Kalksteen bestaat voor een groot deel uit calciumcarbonaat en is gevoelig voor zuren. In de bosrijke omgeving op het Ereveld Loenen groeien er na verloop van tijd algen en mos op de kalkstenen gedenkplaatjes. Door dit verweringsproces zijn de teksten op sommige stenen minder goed leesbaar geworden.

Duurzame keuze

Dit project is wederom een mooi voorbeeld van het concept Circle Stone. De grafstenen kunnen door de renovatie immers weer jaren mee. Het doel van de renovatie is om de teksten weer goed leesbaar te maken en de kleur van het materiaal Vaurion weer zichtbaar te maken. Bij een deel van de stenen volstaat het dat we het opschrift opnieuw inkleuren en de steen opschuren en impregneren. Bij het merendeel zullen we de tekst uit de steen schuren, waarna we het opschrift opnieuw ingraveren en de gegraveerde letters inkleuren.

Het afvlakken van de stenen gebeurt met een wandarm polijstmachine met schuurschijven van verschillende grofheid. Hoe fijner de schuur- of polijstschijf des te glanzender het oppervlak van de steen. Bij het schuren maken we gebruik van water, zodat het stof wordt afgevangen. Het stof wordt meegevoerd met het water en belandt uiteindelijk als slib in onze speciale waterzuiveringsinstallatie.

Als de tekst is uitgeschuurd, gaat de steen naar de graveermachine. Voor het graveren gebruiken we graveersjablonen die per letter worden uitgelegd. Met de graveermachine frezen we dan de letters in de steen door deze sjablonen te volgen. In het filmpje kunt u zien hoe graveren in zijn werk gaat.

Accepteer voorkeuren, statistieken, marketing cookies om deze video te bekijken.

Na het graveren kleuren we de letters in zodat het contrast tussen het materiaal en het opschrift duidelijker wordt. Na het inkleuren polijsten we de steen nog even na. De gedenksteen is nu klaar om te worden teruggeplaatst op het graf: zo goed als nieuw en zonder gebruik van nieuwe natuursteen!

Uitgelicht: Azul Macauba

Azul Macauba: een exclusieve natuursteen met een blauwe, beige, witte en gouden dooradering. De patronen getuigen van het fascinerende proces van de metamorfose van het gesteente in de aardkorst. Het is een proces van sedimenteren, samensmelten en transformeren onder invloed van druk, hitte en afkoeling. Een proces van honderden miljoenen jaren waarvan we het resultaat nu met ontzag kunnen bewonderen.

Versteend water

Azul Macauba is een kwartsiet afkomstig uit Brazilië, vlakbij de stad Macaúbas. De gepolijste steen doet denken aan de blauwe zee en wordt ook wel omschreven als versteend water. In de edelsteentherapie wordt het de ‘steen van het geduld’ of ‘Go-with-the-flow-steen’ genoemd. Het zou een kalmerende werking hebben en helpen om meer helderheid van geest, focus en concentratie te verkrijgen.

Mineralen bepalen de kleur van een natuursteen. Zo zorgt ijzeroxide voor een levendige rode kleur en veroorzaakt Serpentijn een groene kleur. In Azul Macauba zorgt het mineraal dumortieriet voor de rijke blauwe kleur. Naast blauw kunnen in de steen beige of gouden aders voorkomen.

Toepassing van Azul Macauba

Azul Macauba is een harde natuursteen, goed bestand tegen (chemische) verwering, waardoor deze natuursteen zeer geschikt is voor binnen en buiten. Binnen bijvoorbeeld als badkamerwand of als bar- of tafelblad, zodat u kunt genieten van de koele, kalmerende uitstraling van deze natuursteen.

Buiten passen we het materiaal ook toe in de constructie van grafmonumenten. De blauwe kleur komt mooi tot zijn recht in combinatie met een zwarte of witte natuursteen. Het materiaal roept de associatie op met water of de blauwe hemel en kan een grafmonument een symbolische betekenis meegeven. In onze showtuin kunt u het materiaal zien, toegepast in een van onze grafmonumenten of als plaat.

Inspiratiedag voor toekomstige uitvaartverzorgers

Op maandag 5 juni kregen we bezoek van een tiental uitvaartverzorgers vanuit de opleiding Uitvaartzorg van Docendo. In het kader van een inspiratiedag voor de studenten gaf Jeroen van Leeuwe de toekomstige uitvaartverzorgers een rondleiding door ons bedrijf.

Bij de ontvangst met een kop koffie in onze showroom vertelt Jeroen over de werkzaamheden in de steenhouwerij. Hoe gaat het bijvoorbeeld in zijn werk als iemand overlijdt en wordt bij-begraven in het graf van de partner, ouders, familie? In het geval van een zogenoemde bijzetting moeten wij de grafsteen van het bestaande graf verwijderen, zodat de begrafenis plaats kan vinden. Het grafmonument wordt opgeslagen op ons terrein met de bedoeling dat deze na een bepaalde periode weer wordt teruggeplaatst. In de meeste gevallen verzorgen we ook het aanvullende opschrift op de grafsteen.

Na deze introductie gaf Jeroen een rondleiding door de showroom, langs de monumenten die als voorbeeld dienen voor nieuwe grafmonumenten. En langs de uitstalling van Belgisch hardsteen en granietsoorten met de verschillende afwerkingsmogelijkheden. Door de showtuin waar de omlijsting met plantjes en siergrind de monumenten en ruwe keien beter tot hun recht laat komen. En door de werkplaats met de machines en gereedschappen waarmee de steenhouwers de natuursteen bewerken.

Samen met de studenten filosofeerde Jeroen tenslotte over de toekomst van begraafplaatsen. Hoe willen mensen herdenken? Welke monumenten passen daarbij? Hoe kunnen uitvaartverzorgers en begraafplaatsen tegemoetkomen aan de wens om op eigen wijze te herdenken? Kunnen we duurzaamheid een grotere rol laten spelen in de uitvaartsector? Interessante vragen die ook kansen bieden en waarbij duurzaamheid, maatwerk en persoonlijke aandacht sleutelwoorden voor de toekomst zijn.

Wij wensen deze nieuwe uitvaartverzorgers een mooie en zinvolle loopbaan toe!

Een paar keer per jaar verzorgen we ook lesdagen voor de opleiding Beheerder Begraafplaatsen van IPC Groene Ruimte. Op deze manier hopen we ons enthousiasme voor duurzaam en persoonlijk gedenken over te brengen op een nieuwe generatie beheerders en uitvaartverzorgers.

RTL Nieuws: recyclen van grafstenen

“Dat gevoel van een ‘ tweedehands steen’ moet echt weg”

Het recyclen van grafstenen past helemaal in de trend van duurzame uitvaarten. Voor een nieuw grafmonument hoeven we niet per se nieuwe natuursteen uit een ver land te halen, want met de natuursteen van gerecyclede grafstenen kunnen we een hele nieuwe grafsteen maken.

Editie NL van RTL Nieuws bracht op 11 mei een bezoek aan ons bedrijf. Eigenaar Jeroen van Leeuwe laat zien hoe een grafsteen opnieuw wordt geslepen en legt uit waarom we meer grafstenen zouden moeten recyclen.

Lees het artikel op rtl nieuws

Op onze site kunt u meer informatie vinden over het hergebruik van natuursteen: lees verder op duurzame grafmonumenten.

Nieuwe islamitische begraafplaats in Arnhem

In Arnhem is onlangs de Begraafplaats Maqbara Rawdah Al Moslimin – Tuin van de Moslims – geopend. Met ruim 16.000 plekken is het de grootste islamitische begraafplaats van West-Europa. 

Binnen het islamitische geloof is eeuwige grafrust een belangrijke waarde, maar in Nederland is dit vaak geen mogelijkheid omdat grafrechten na een bepaalde periode aflopen. Om deze reden worden Nederlandse moslims vaak elders begraven.

De nieuwe islamitische begraafplaats in Arnhem maakt eeuwige grafrust wel mogelijk, waardoor moslims in Nederland begraven kunnen worden. Dit kan een fijn gevoel zijn voor de nabestaanden van de overledene die het graf geregeld willen bezoeken.  Een mooi gegeven is dat de begraafplaats geldt als beschermd natuurgebied en daarmee bijdraagt aan natuurontwikkeling en biodiversiteit.

In de afgelopen jaren hebben we al vele gedenkstenen mogen plaatsen op begraafplaatsen met een speciaal islamitisch gedeelte. Bij ons kunt u daarom ook terecht voor grafstenen met Arabische opschriften en islamitische symboliek. Samen met u kijken we naar de beste manier om uw dierbare te herdenken, waarbij we uw geloof in acht nemen en eren.

Klaar voor de toekomst

In ons bedrijf gaan geschiedenis en actualiteit hand in hand. Wij hechten waarde aan de ervaring van vier generaties steenhouwers, maar zijn ook constant op zoek naar manieren om te innoveren en mee te gaan met de tijd. Hierbij hoort niet alleen het vernieuwen van de showroom en het aanleggen van een nieuwe siertuin, maar ook het veranderen van onze huisstijl!

Het oude logo van Natuursteenbedrijf G. van Leeuwe.

De afgelopen vier generaties hebben we vier eigenaren van Leeuwe gehad: Guus, Jan, Gerard en nu Jeroen. Met de oude bedrijfsnaam kregen we nog met enige regelmaat de vraag om de eigenaar G. van Leeuwe te mogen spreken. In onze nieuwe bedrijfsnaam en ons nieuwe logo willen we graag uitdragen dat we een familiebedrijf zijn, gedragen door meer medewerkers. Een voorletter hoeft daar niet bij te staan, ook met het oog op toekomstige generaties. Het oude logo moest daarom plaats maken voor een nieuw logo. Als u goed kijkt, zal u zien dat we iets van het oude logo – zij het abstract – hebben overgenomen in het nieuwe.

Met de introductie van de nieuwe huisstijl en de lancering van deze vernieuwde, eigentijdse website zijn wij klaar voor de toekomst. Kortom, hetzelfde familiebedrijf in een gloednieuw jasje. 

Natuursteenbedrijf G. van Leeuwe wordt Van Leeuwe Natuursteen.

De verandering van onze bedrijfsnaam heeft ook geleid tot een verandering van ons e-mailadres: info@vanleeuwe-natuursteen.nl